ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
ប្រាសាទបុរាណខ្មែរដែលបាត់បង់ក្រោមរបបខ្មែរក្រហម – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ ប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ប្រាសាទបុរាណខ្មែរបានក្លាយជាសម្បត្ដិវប្បធម៌ពុំអាចកាត់ថ្លៃ សម្រាប់មជ្ឈដ្ឋាន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវវិស័យទេសចរណ៍ ពិសេសបង្ហាញអំពីអត្ដសញ្ញាណជាតិខ្មែរ ។ ប៉ុន្ដែប្រមាណជា ៣០ ឆ្នាំមុននេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រឈមមុខនឹងសង្គ្រាមរវាងជាតិសាសន៍ឯង ដែលមិនគ្រាន់តែ សម្លាប់ជីវិតប្រជាជនខ្មែររាប់លាននាក់ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងគំរាមកំហែងទៅលើសំណង់ប្រវត្ដិសាស្ដ្រនានា ហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ័នៅគ្រប់តំបន់ ក្នុងនោះរួមមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណដែលមានអាយុរាប់ពាន់ឆ្នាំទៀត …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃក្រុងអង្គរធំ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ មហានគរដែលត្រូវឆេះបាក់បែកខូចខាតអន្តរាយអស់ជាច្រើនដោយសារចាមក្នុងឆ្នាំ១១៧៧ ត្រូវបានព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ គ.ស (១១៨១‑១២០១) រៀបចំចាត់ចែងឲ្យកសាងឡើងវិញសាជាថ្មី ។ នេះជាលើកទី៣ហើយដែលមហានគរត្រូវសាងសង់ ។ នគរធំរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាស្នាដៃឯកប្លែកខុសពីធម្មតាដែលមាននៅក្នុងសិល្បៈខ្មែរ ។ គឺខ្មែរជំនាន់នោះបានប្រឌិតបង្កើតសិល្បៈថ្មីមួយដែលវិវត្តទៅតាមចលនារបស់សង្គមជាតិ ។ នគរធំដែលស្ថិតនៅរៀងរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ជាស្នាដៃយ៉ាងធំធេងចម្បងរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ។ នគរធំ …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
ទស្សនៈអំពី ប្រាសាទអង្គរវត្តបែរមុខទៅទិសខាងលិច ទិសខាងកើតថ្ងៃរះ និងទិសខាងលិចថ្ងៃលិច ។ ចំពោះសំណង់ដែលទុកជាទីគោរពសក្ការៈទាំងឡាយមាន ប្រាសាទ ព្រះវិហារ កុដិ សាលា រាជវាំង ផ្ទះ ឬភូមិគ្រឹះរបស់មន្ដ្រីសំខាន់ៗតែងតែបែរមុខទៅទិសខាងកើត ។ ប៉ុន្ដែគេក៏ឃើញមានសំណង់មួយចំនួនមិនគោរពតាមទំនៀមនេះផងដែរ ដូចជា ព្រះវិហារអដ្ឋរសនៅភ្នំឧត្ដុង្គបែរមុខទៅទិសខាងជើង និងប្រាសាទអង្គរវត្ដបែរមុខទៅទិសខាងលិច ជាដើម ។ …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
អំពី បាឋកថា របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ សឺដែស បាឋកថា ដែលលោកសាស្ត្រាចារ្យ សឺដែស សំដែងក្នុងវេលានេះ គឺសំដែងអំពីប្រាសាទបាយ័ន ក្នុងតំបន់នគរធំ (អង្គរធំ) ដែលយើងធ្លាប់បានដឹងឮរាល់គ្នា ព្រោះជាប្រាសាទដែលប្លែកជាងគេ ដែលមានរឿងរ៉ាវច្រើនជាងគេ និងមានសេចក្ដីជាទីកំបាំងច្រើនជាងគេ ។ ការស្រាវជ្រាវរបស់លោកក្នុងសម័យក្រោយ អាចឲ្យយល់ភ្លឺបានអំពីប្រាសាទនេះ ។ ប្រាសាទបាយ័ន …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
ប្រវត្តិនៃការរៀបរៀងប្រាសាទបុរាណខ្មែរ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ អំពីប្រាសាទបុរាណនៅស្រុកខ្មែរ លោកហ្សកសឺដេស៍ ចាងហ្វាងសាលាបារាំងនៅចុងបូព៌ាប្រទេស អធិប្បាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ ៦ មីនា ១៩៣៣ នៅសារមន្ទីរល្វីហ្វីណូត៍ ក្រុងហាណូយ ក្រម្ការ ជុំ ម៉ៅ ប្រែចេញមកជាភាសាខ្មែរ ការរចនាខ្មែរដែលខ្ញុំប្រារព្ធនិងអធិប្បាយជូនអស់លោកជូនអស់លោក ក្នុងវេលាល្ងាចនេះ មិនចាំបាច់ឲ្យមានសេចក្ដីសារសព្វរៀបរាប់ជាលំនាំវែងឡើយ …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
វិវត្តន៍ចម្លាក់ខ្មែរ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ គេសង្កេតឃើញថា ចម្លាក់បូរាណខ្មែរចែកចេញជាច្រើនផ្នែក ៖ ១. រូបបដិមា នៅក្នុងរចនាបថភ្នំដាមានរូបពុទ្ធបដិមា និងទេវៈបដិមាជាច្រើននៅអង្គរបូរី កំពង់ស្ពឺ ឧដុង្គ ។ ដោយខ្លាចរលំ គេធ្វើទម្ររ ឬទំនប់ទប់រូបបដិមាមានរាងជាក្រចកសេះ រាងមូលទ្រវែង ជួនកាលរាង៤ជ្រុងទ្រវែង ហើយជួនកាលទៀត …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
ប្រភេទចម្លាក់ខ្មែរ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ គេសង្កេតឃើញថា ចម្លាក់បូរាណខ្មែរមាន ៣ ប្រភេទគឺៈ ចម្លាក់លិបឬចម្លាក់រាក់ ចម្លាក់លៀនឬចម្លាក់ជ្រៅ និងចម្លាក់លោតក្លាយទៅជារូបបដិមា ។ ១. ចម្លាក់លិប ឬចម្លាក់រាក់ (Bas-relief) គេឆ្លាក់ក្បាច់នេះនៅលើផ្ទាំងថ្មដោយលូកចូលទៅក្នុងផ្ទៃផ្ទាំងថ្ម មើលទៅមិនសូវឃើញខ្ពស់ឬផុសចេញពីផ្ទៃផ្ទាំងថ្មទេ ។ គេច្រើនប្រើចម្លាក់លិបនៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
សម្ភារៈសំណង់ និងវិវត្តន៍សំណង់ប្រាសាទខ្មែរ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ សិល្បៈសំណង់ប្រាសាទបុរាណខ្មែរមានតាំង ពីសម័យហ្វូណនហើយចេះតែវិវត្តន៍ហូរហែររហូតដល់សម័យបាយ័ន ។ គេនិយមចែកសិល្បៈសំណង់ជារចនាបថដោយយកឈ្មោះប្រាសាទសំខាន់ៗមកដាក់ ឈ្មោះរចនាបថទាំងនោះដូចជា ៖ ស្ថាបត្យកម្មមុនសម័យអង្គរ (សតវត្សទី១ដល់ទី៨) ១. រចនាបថភ្នំដា (សតវត្សទី១ដល់ទី៦): ដំបូងខ្មែរយើងបានចោះភ្នំធ្វើជាប្រាសាទដូចនៅឥណ្ឌាដែរ (ប្រាសាទភ្នំដា) ។ ២. …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
រចនាសម្ព័ន្ធប្រាសាទខ្មែរ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ គេសង្កេតឃើញ រចនាសម្ព័ន្ធប្រាសាទខ្មែរ ចែកចេញជាច្រើនប្រភេទដូចជាៈ ១‑ ជញ្ជាំងៈ ធ្វើអំពីថ្មគឺគេយកថ្មដែលគេបានត្រដុសរំលីងហើយមកដាក់បន្តុបលើគ្នា ។ ២‑ វូត ឬដំបូលប្រាសាទៈ ធ្វើអំពីឥដ្ឋ ឬថ្មភក់ នៅស្រុកខ្មែរយើងគេធ្វើដំបូលប្រាសាទដោយរៀបដុំថ្មឲ្យលៀនចេញពី គ្នាបន្តិចម្ដងៗរហូតដល់ជួបគ្នាដល់ដំបូលលើបង្អស់ ។ ជួនកាលគេធ្វើពិដានបាំងដើម្បីកុំឲ្យមើលឃើញដំបូលប្រាសាទបែប …
អានបន្ត » ចំណេះដឹងទូទៅ, ប្រាសាទខ្មែរ
ប្រភេទប្រាសាទខ្មែរ – ប្រាសាទខ្មែរ ៖ គេសង្កេតឃើញប្រាសាទបុរាណខ្មែរមានច្រើនប្រភេទណាស់ដូចជាៈ ១. ប្រាសាទមានប្រាង្គតែមួយហើយនៅដាច់តែឯង ឧ. ប្រាសាទភ្នំបាយង់ ប្រាសាទភ្នំបាសិត ប្រាសាទភូមិប្រាសាទ ។ល។ ២. ប្រាសាទមានប្រាង្គច្រើននៅលើខឿនតែមួយជាន់ ឧ. ប្រាសាទព្រះគោ ប្រាសាទលលៃ ។ល។ ៣. ប្រាសាទសង់នៅដីរាបគ្មានខឿនទេគឺសង់នៅលើដីរាបស្មើ …
អានបន្ត »
